Mẹ kể con nghe (3)

Xã cấp cho gia đình 2 công ruộng theo chủ trương “khoán 10”, Tâm 17 thành thôn nữ thứ thiệt. Nông dân ở đây dùng phảng để phát cỏ ruộng,cùng đi chung 1 cặp với phảng là cây cù nèo dùng để quơ cỏ đã phát xong sang một bên. Phảng là một loại nửa dao nửa kiếm hình chữ L có bề lưỡi bén trên sống lưng dài gần cả thước. Hình ảnh người lực điền vung phảng vun vút phát từng vạt cỏ rộng trên ruộng ngập nước làm ta liên tưởng đến lời ca “Ta về đây phá đồng hoang, gió mơn man câu hò từ đất mới…” trong “Khúc hát người đi khai hoang” thật đẹp và mang đậm khí chất của dân miền Tây.
                     Mùa màng mạ mọng cà đun gieo
                  Phảng kia phát chế cù nèo quơ quay - Lý Cái phảng

        Nhưng ba dùng phảng chưa quen còn lóng ngóng lắm chỉ đủ chém gục từng tụm nhỏ cỏ năn, cỏ lác.Tâm lếch thếch theo sau gom lại ôm chất lên bờ. Ruộng bao giờ cũng ngập nước đến nửa đùi, cỏ ngâm nước vừa rậm vừa thối. Chà, cái mùi mới thật khó quên làm sao! Rồi nhổ mạ, rồi cấy… Cấy lúa ở miền Tây phải có “nọc cấy” (là 1 nông cụ giống như cây súng gỗ, nay phải vào nhà bảo tàng văn hóa ở các tỉnh miền tây thì mới thấy nọc cấy) dùng chọc vào đất để nhét gốc mạ vào. Vậy là chọc – nhét, chọc-nhét… suốt ngày, đến đêm ngủ cũng mơ thấy đang chọc-nhét… Nông dân dỏm nên sạ cấy chẳng ra gì nhưng chuyện hát hò thì cứ lăn sả vào mà thích, mà nhớ, mà thuộc.  Và trong vùng có hẳn điệu lý cấy rất hay…

                     “Tay cầm nọc cấy ngẩn ngơ

                 Tay sang bó mạ đợi chờ chị em”- Lý Cấy

       Đúng là “17 bẻ gãy sừng trâu”. Nhà không có con trai, sức khỏe ba không tốt, chị lớn còn lo tập trung trồng người ở vùng sâu, Tâm và cô em 15 tuổi trở thành 2 nông dân sản xuất dở nhưng nhiệt tình. Nào lặn sình, làm cỏ mía, tưới mía, tát mương … suốt ngày lăn lóc với sình bùn và nước phèn dưới cái nắng phương Nam chói chang nhưng làn da con gái 17 vẫn mơn mởn trắng, thật chả bù bây giờ mỗi bước ra đường là bao bịt bít bồng như xác ướp Ai Cập mà cứ cháy nám thấy thương. Có phải vì nắng ngày xưa lành sạch hơn nắng bây giờ hay cái túi da người bây giờ kém chất lượng hơn ngày xưa? Cũng không biết nữa.