Đoản ca cóc nhái

Dân Nam bộ phần lớn bộc tuệch thật thà nghĩ gì nói nấy, dân ca Nam bộ cũng là thấy gì ca nấy. Nói vậy chợt có người vọt miệng sửa cho liền: Ê mậy, thiệt thà thì phải nghĩ gì nói gì mới đúng chớ?. Ừa, thì người ta sao tui vậy , í mà tui cũng sao luôn mà. Thôi kệ cái vụ gì gì nấy nấy sao sao vậy vậy. Nói tới dân ca Nam bộ, tui hăng hái nhảy vô hằng hà sa số những điệu lý mà bươi, mà ngâm rồi cứu. Hổng biết đầu tiên ai đặt tên cho thể loại này là “Lý” mà những bài ca truyền miệng từ các xó xỉnh xa xôi trên đất phương Nam dù cũ mèm đến nỗi câu từ xiêu lạc mỗi người nhớ 1 chút, hay nguyên xi mới rợi chỉ có 1 hậu duệ được truyền nguyên bản hát lên, tất thảy đều được thống nhất gắn một chữ “Lý” đằng trước tựa đề. Mà tựa đề thì đúng là “có sao nói vậy” (lại sao sao vậy vậy rồi đây). Thì nè: Lý cây bông thì rằng “Bông xanh bông trắng rồi lại vàng bông…”, Lý chim xanh cất cánh “Chim xanh bay vút chân mây…”, Lý cái phảng thì vung văng với“Anh này vác phảng đi đâu…”, Lý bánh canh lềnh bềnh những “Bánh canh con vắn con dài…”, Lý con cua thò thụt “Con cua quầy nó ở trong hang…”…..

Bất chợt, dưới chân tui có cái chạm nhẹ lành lạnh nhơn nhớt. À, con nhái! Trong mắt tui, con nhái luôn là hình mẫu của một vật thảm hại, bèo nhèo. Để coi nó muốn nói gì với tui đây?

Lý con nhái “Con nhái nó ở dưới thềm

Nó kêu tềnh huênh

Nó kêu toàng hoang

Nó kêu lốc cốc

Phải anh nói cho phải

Anh nói nàng đùa

Đặt tay vào dạ,anh khuấy chi nhọc, anh khuấy chi cực?

Anh ngồi chi đó? Anh mó chi đây?

Anh vỗ cái “chách”, anh quánh cái “bép”

Tay bắt lại đưa tay ra.”

Sao khó hiểu vậy cà? Hay là tui tối dạ hơn người xưa nên không hiểu được lời con nhái? Nhưng con nhái vẫn ngồi đó giương đôi mắt lồi ướt rượt nhìn tui như muốn khóc. Ờ thì  thiên hạ có vẻ không tôn trọng mày cho mấy (tao cũng vậy) nhưng một con nhái thì cần gì ai tôn trọng mà phải rầu rĩ như vậy chớ? Rồi tui cũng đập vỡ được một cái lẽ về nỗi buồn của con nhái. Bí mật về nàng nhái u sầu nằm ở chỗ …con cóc. Khác với truyền thống “có gì nói nấy” của các bài lý, Lý con cóc không hề nói về con cóc. Trong bài Lý con cóc , nhân vật chính “ngỏm” ngay từ đầu. Nó là như vầy:

“Cóc chết, nàng Nhái mồ côi bấy lâu

Chàng Hiu nó bèn đi hỏi, Nhái lắc đầu, nàng lại chẳng ưng.

Con Ếch ngồi ở sau lưng

Nó kêu(là kêu) cái “ẹo” biểu “Ưng cho rồi! Bậu chờ ai? Có ai chờ bậu? Bậu làm sao lấy chồng chẳng ham?”

Cóc chết, nàng Nhái ngồi than để tang

Chàng Hiu nó bèn an ủi, Nhái ngỡ ngàng lòng dạ xốn xang

Con Ếch ngồi ở trong hang

Nó kêu cái “quệt!” biểu “Ưng nó đi cho rồi!”

Tịch tình tang ớ tang tình tịch ớ tịch tình tang ớ tình tính tang”

Chỉ đọc thôi thì lời ca đã làm cho con Nhái rưng rưng , tui cũng cảm thấy bối rối vì đã cà kê một chuyện tế nhị như vậy. Nhưng hình như chủ đề này rất “hot” và đã “hot” như vậy từ khi Thượng đế tạo ra đàn ông và đàn bà. Và cũng hình như là tui rất tò mò nên đã ngồi nghe nhiều nhóm ca khúc bụi chuối , bờ sậy trình bày  bài Lý con cóc theo phong cách của mình ….

Lý Con cóc – nhóm ca khúc Bụi Chuối chuẩn bị biểu diễn.

Nhóm ca khúc Bụi Chuối là một nhóm có phong cách rất …bụi, trang phục “Nhất y, nhất quỡn”, không cần diêm dúa che đậy. Biên chế nhóm khi tăng khi giảm tùy theo thời tiết mưa nắng và thời điểm biểu diễn là ngày hay đêm. Nhóm gồm những anh Chàng Hiu và các Chàng khác đẹp trai ngang cỡ Chàng Hiu. Mồ ma anh Cóc lúc còn sống cũng là 1 thành viên tích cực của nhóm. Vì vậy việc biểu diễn bài Lý Con Cóc được nhóm đầu tư hết sức kỹ lưỡng coi như là tiết mục tưởng nhớ đồng đội thân yêu. Tuy vậy việc phân bè cho các giọng ca là không cần thiết vì phần lớn các ca sĩ của nhóm đã có giọng bè bẩm sinh (nghĩa là những lúc không cần bè hoặc không cố ý tách bè nhưng vẫn hát thành nhiều bè rất sáng tạo và tự nhiên), tài năng này hình thành nhờ quá trình luyện giọng trong bụi chuối ven sông, mà vùng sông nước Nam bộ thì bè chuối thông dụng lắm. Nhóm cũng khẩn trương và liên tục triệu tập lực lượng tại quán cà phê Bụi Cỏ và rải rác những quán Bụi,Bờ khác để phân tích ý nghĩa và xử lý bài ca một cách nghiêm túc và chuyên nghiệp, đúng như một nhóm nhạc nghiêm túc và chuyên nghiệp. Ễnh Ương cho rằng cần phải mời nàng Nhái lên sân khấu cùng show vẻ đau buồn xanh xao cho tiết mục thêm gây ấn tượng. Chàng Hiu nhất trí ngay vì Chàng là một nghệ sĩ chân chính nên sự hiện diện rất nhái của nàng Nhái sẽ làm  cảm xúc nghệ thuật trong chàng thăng hoa như pháo hoa đêm giao thừa vậy. Chẫu Chàng không nói gì, chỉ gật gù tâm đắc lời …bài ca. Chèn ơi, cái câu “Bậu làm sao lấy chồng chẳng ham?” sao mà hay quá, đúng quá, rất hiện thực phê phán! Vậy chớ đàn bà góa chồng nào mà không muốn lấy chồng lần nữa? Đây hẳn là thông điệp của tác phẩm gởi đến khán giả rồi! Và Chẫu Chàng quyết định tăng âm lượng tối đa cho câu ca đó đồng thời hét nhảy lên quãng 5 để nhấn mạnh chủ đề….

          Và nàng Nhái vẫn ngồi đó giương đôi mắt lồi ướt rượt nhìn quanh

Lý Con Cóc – nhóm Bờ Sậy thì thầm

          Nhóm Bờ Sậy là nhóm ca khúc nữ nổi tiếng về chiêu “Miệng-Lưỡi” với 2 ca sĩ chính Thằn Lằn và Rắn Mối. Thử hỏi ca sĩ nào không phải dùng miệng lưỡi? Bởi vậy trong giới dùng miệng lưỡi mà nhóm qui tụ được cả “Miệng Lằn-Lưỡi Mối” thì coi như uy tín ngất trời mây. Nhóm đã có nhiều pha trình diễn rất sáng tạo gây sóng gió sông hồ bờ bụi tùm lum dù đài khí tượng thông báo không hề có bão. Chỉ có 2 nữ ca sĩ ốm nhom và không cần mang theo con vịt nào nhưng nhóm đi đến đâu là tích cực biểu diễn phục vụ đến đó. Không cần sân khấu, không cần cát-sê, không cần tập dượt, chỉ cần một tí xíu cảm hứng cộng 1 vài khán giả là nhóm hoạt động ngon lành. Kỹ thuật hát mà nhóm thường sử dụng rất hiệu quả là hát đế và bè đuổi. Thằn Lằn đặc biệt yêu thích cách thể hiện nhẹ nhàng tinh tế nên đề nghị lần này nhóm sẽ hát rất thì thầm, thậm chí có lúc Thằn Lằn im lặng mà chỉ chặc lưỡi tiếc thương thôi. Quả là độc đáo! Rắn Mối rất vui lòng làm người lĩnh xướng. Vậy là người xướng kẻ phụ họa đầy đủ, còn chờ gì mà không thử nghe xem?

Mối   : Cóc chết rồi! Anh Cóc đẹp trai, tài năng, hào hiệp đã không còn

Lằn   :  Ôi, ôi, ôi, ui chao ơi!

Mối   :  Sao con Nhái kia không khóc? Sao con Nhái kia vẫn xanh không héo?

Lằn   :  Vì sao? Tại vì sao? Cớ vì sao?

Mối   :  Anh Cóc chết vì ăn nhằm con muỗi bị Sida! Người vợ ngu si không biết chọn muỗi cho chồng.

Lằn   : Con Nhái kia, con Nhái ngu si!

Mối   : Bây giờ con Nhái vẫn xanh

            Bây giờ anh Cóc đã thành cố nhân

Lằn   : Chậc, chậc... Than ôi!...

Mối   : Con Nhái đang nhìn ai bằng đôi mắt long lanh?
Lằn    : Nhìn ai? Nhái đang nhìn ai?...
Mối   : Con Nhái nghĩ tới ai khi ngồi một mình?
Lằn   : Nghĩ tới ai? Nhái nghĩ tới ai?...
Mối   : Con Nhái muốn gì trong đêm đầy tiếng muỗi vo ve?

Lằn  : Muốn! Muốn... vo ve vo ve à há, vo ve….

(Nàng Nhái không có vé để xem được tiết mục này)